نگاه قانون جدید مجازات اسلامی به نظام نیمه‌آزادی و آزادی مشروط
سه شنبه, ۲۱ آبان ۱۳۹۲، ۰۴:۳۸ ب.ظ
به گزارش خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، در قانون جدید مجازات اسلامی راهکارهای موثری برای آزادی مشروط ارایه شده و گام‌های موثری برای کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها برداشته شده است که آزادی مشروط بعد از عفو، مطلوب‌ترین تشویق برای زندانیان است، زیرا به موجب آن آزادی خود را به دست آورده و برای ورود به جامعه و زندگی اجتماعی آماده می‌شوند.
"عباس رستمی" حقوقدان و وکیل دادگستری در گفتگو با باشگاه خبرنگاران، به تعریف و توضیحات نظام نیمه‌آزادی و آزادی مشروط پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
*باشگاه خبرنگاران: آزادی مشروط به چه معناست؟
**رستمی: آزادی مشروط اعطای آزادی‌ای است که پیش از پایان دوره محکومیت به محکومان به حبس داده می‌شود تا چنان‌چه در طول مدتی که دادگاه تعیین می‌کند از خود رفتاری پسندیده نشان دهند و دستورهای دادگاه را اجرا کنند، از آزادی مطلق برخوردار شوند. این اقدام در جهت اصلاح بزه‌کار و آماده ساختن وی برای بازگشت به زندگی اجتماعی صورت می‌گیرد. آزادی مشروط شامل تمامی زندانیان اعم از زن و مرد با هر سنی می‌گردد.
*باشگاه خبرنگاران: آزادی موقت چگونه است؟
**رستمی: آزادی موقت به‌گونه‌ای است که ممکن است از زندانی خواسته شود در زمان آزادی مشروط خود در زمان و مکان معین به مقام قضایی مراجعه کند، یا به مکان‌هایی برود و حرفه‌ای را بیاموزد.
در عین حال ممکن است به او گفته شود در کدام منطقه تردد کند یا از تردد و زندگی در شهری خودداری کند.
اما در کل باید گفت که این قرار ممکن است به شکل ساده یا مراقبتی باشد. اشاره‌ای که در موارد مربوط به آزادی مشروط شده راجع به مواردی است که در قرار تعویق متهم به انجام آنها یا خودداری از انجام‌شان مکلف بشود، این مورد در مواد ۴۱ و ۴۲ قانون مجازات اسلامی جدید آمده است.
در جرایم تعزیری تا درجه ۵ دادگاه می‌تواند در صورت وجود شرایط مقرر در تعویق مراقبتی محکوم‌علیه را با رضایت خود او در محدوده مکانی خاص تحت نظارت سامانه الکترونیکی قرار دهد. منظور مچ‌بندی است که به دست یا پا‌ی محکوم بسته می‌شود و اگر از محدوده تعیین شده تجاوز کند به ماموران انتظامی هشدار خواهد داد.
مدت آزادی مشروط شامل بقیه مدت مجازات می‌شود، اما دادگاه می‌تواند مدت آن را تغییر دهد. ولی به هر حال آزادی مشروط نمی‌تواند کمتر از ۱ سال و بیشتر از ۵ سال باشد .(این ضابطه بر قانون فعلی هم موجود است) ولی در قانون جدید مقرر شده اگر مدت باقی مانده کمتر از ۱سال باشد مدت از آزادی مشروط معادل بقیه مدت حبس خواهد بود.
*باشگاه خبرنگاران: در حال حاضر آزادی مشروط با چه شرایطی برای زندانیان صورت می‌گیرد؟
**رستمی: به موجب ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی هر کس برای بار اول به علت ارتکابی جرمی به مجازات حبس محکوم شده باشد و نصف زمان مجازات را گذرانده باشد دادگاه صادرکننده حکم می‌تواند در صورت وجود شرایط زیر حکم به آزادی مشروط صادر کند؛هرگاه در مدت اجرای مجازات مستمراحسن اخلاق نشان داده باشد، هر گاه از اوضاع و احوال محکوم پیش بینی شود که پس از آزادی دیگر مرتکب جرمی نخواهد شد، هرگاه تا آنجا که استطاعت دارد ضرر و زیانی که مورد حکم دادگاه یا مورد موافقت مدعی خصوصی واقع شده بپردازد یاقرار پرداخت آن را بدهد.
همچنین به موجب ماده ۳۹ قانون مجازات اسلامی صدور حکم آزادی مشروط منوط به پیشنهاد سازمان زندان‌ها و تایید دادستان یا دادیارناظر خواهد بود. همچنین زمان استفاده از آزادی مشروط به موجب ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی حداقل یکسال وحداکثر پنج سال می‌باشد.
*باشگاه خبرنگاران: با توجه به اینکه قانون مجازات جدید سیاست حبس‌زدایی را در پیش گرفته، نظام آزادی مشروط را در این قانون چگونه ارزیابی می‌کنید؟
**رستمی: در قانون مجازات جدید راهکارهای موثری برای آزادی مشروط ارایه شده و در کل قوانین سهل‌تر و منطقی‌تر شده است و گام‌های موثری برای کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها برداشته شده است.
آزادی مشروط بعد از عفو، مطلوب‌ترین تشویق برای زندانیان است، زیرا به موجب آن آزادی خود را به دست آورده و برای ورود به جامعه و زندگی اجتماعی آماده می‌شوند. اما این آزادی مطلق نیست و قانونگذار شرایطی را برای زندانی مقرر کرده است که در صورت تخلف از آن، زندانی مجبور است بقیه دوران محکومیت را در زندان سپری کند. همچنین قانونگذار زمان استفاده از آزادی مشروط را به موجب ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی حداقل ۱سال و حداکثر ۵ سال عنوان کرده است که آزادی مشروط حق زندانی نیست، بلکه یک امتیاز برای تشویق متخلفان به بازسازی خود جهت ورود به جامعه و ادامه فعالیت‌های اجتماعی روزمره و البته تامین خانواده‌هایشان است.
